Novelas Ejemplares (Những câu truyện mẫu mực) là một tuyển tập mười hai truyện ngắn của Miguel de Cervantes, được xuất bản tại Madrid vào năm 1613. Tác phẩm này có một vị trí đặc biệt quan trọng trong lịch sử văn học vì Cervantes tự hào tuyên bố trong Lời tựa rằng ông là người đầu tiên viết các truyện ngắn (novellas) nguyên tác bằng tiếng Tây Ban Nha, thay vì dịch hay phóng tác từ các tác phẩm của Ý đã bắt đầu phổ biến ở Tây Ban Nha trong thời Phục Hưng.
Trong Lời tựa, Cervantes nói rõ ý định là tạo ra một hình thức giải trí lương thiện và bổ ích (entretenimiento honesto). Nguyên tắc chỉ đạo này đã được một trong những nhà phê bình đầu tiên của tác phẩm, tu sĩ Fray Juan Bautista Capataz, công nhận vào năm 1612, khi ông xác định rằng các câu chuyện này chính là hiện thân của đức hạnh eutrapelia - một khái niệm triết học - thần học về sự giải trí lành mạnh. Cervantes mong muốn các truyện của mình sẽ mang lại thư giãn tinh thần nhưng phải đảm bảo "không gây hại cho tâm hồn hay thể xác" người đọc. Chính mục đích kép vừa giải trí vừa mang tính giáo huấn này đã mang lại cho tuyển tập cái tên "Ejemplares" (răn đời, mẫu mực).
Mười hai câu chuyện trong tuyển tập có nội dung và chủ đề rất đa dạng, phản ánh một bức tranh xã hội Tây Ban Nha đương thời đầy màu sắc như lãng mạn và phiêu lưu, thường xoay quanh mô-típ các nữ nhân vật chính xinh đẹp, đức hạnh có thân phận khiêm tốn nhưng cuối cùng được tiết lộ có xuất thân cao quý, những người hầu cận khôn lanh...
Tại Việt Nam, một số truyện trong Novelas Ejemplares đã được dịch và tập hợp trong hai tuyển tập, do Nhà xuất bản Hội nhà văn và công ty sách Vitanova phát hành. Tuyển tập đầu tiên gồm Lão già ghen ở Estramadoure (Tên gốc: El celoso extremeño), kể về một ông lão giàu có tên là Carrizales, vì ghen tuông mù quáng đã tìm mọi cách để giam giữ và cách ly người vợ trẻ đẹp Leonora. Tú tài thủy tinh (Tên gốc: El licenciado Vidriera) xoay quanh Tomás Rodaja, một chàng sinh viên luật thông minh. Sau khi ăn phải một loại độc dược tình yêu, anh ta mắc chứng hoang tưởng rằng cơ thể mình làm bằng thủy tinh. Dù vậy, anh vẫn nổi tiếng nhờ những lời đối đáp và bình luận sắc sảo, thông thái. Rinconete và Cortadillo (Tên gốc: Rinconete y Cortadillo) theo chân hai thiếu niên lang thang Rinconete và Cortadillo trong cuộc phiêu lưu đến Seville. Tại đây, chúng gia nhập một phường hội của những kẻ trộm cắp và lừa đảo có tổ chức Tuyển tập thứ hai gồm truyện El coloquio de los perros (Cuộc đối thoại của những chú chó), là truyện giả tưởng về hai chú chó có khả năng nói chuyện kể cho nhau nghe về cuộc đời đầy sóng gió qua tay nhiều người chủ, qua đó phơi bày những thói hư tật xấu của xã hội loài người, cùng bản phóng tác của E.T.A Hoffmann nhiều thế kỷ sau
Nối tiếp buổi đọc Javier Marías hồi tháng 6, chuỗi sự kiện đọc văn học Tây Ban Nha xin được tiếp tục với buổi đọc ‘Tuyển truyện mẫu mực’ của Miguel de Cervantes, được tổ chức tại Tổ Chim Xanh, 27 Đặng Dung, Hà Nội lúc 19h30’ thứ Sáu, 29/08/2025. Mời các bạn đọc sách trước tại nhà, và cùng chúng mình gặp mặt để thảo luận.
----------------------------
⦿ Cách thức tham dự:
Chuỗi sự kiện là một dịp để thưởng thức và thảo luận về văn chương Tây Ban Nha, diễn ra hai tháng một lần, do Đại sứ quán Tây Ban Nha tại Hà Nội tổ chức. Với mỗi buổi đọc, chúng mình sẽ có hai tuần để thưởng thức các tác phẩm liên quan, và hai giờ gặp nhau để ngồi thành vòng tròn và thảo luận một cách bình đẳng. Để tham gia buổi thảo luận tháng này, mời bạn tìm đọc sách giấy (gồm 2 tập) đã được ấn hành bởi nhà sách FormaPubli:
https://vitanova.vn/cervantes-hoffmann
⦿ Và đăng ký tham gia tại đây (trước 23h59' 27/08/2025):
https://forms.gle/dCaK1MArXp2YTDgo8
----------------------------
⦿ Thời gian: 19h30 | Thứ 6 | 29.08.2025
⦿ Địa điểm: Café Tổ Chim Xanh, 27 Đặng Dung, Ba Đình, Hà Nội
----------------------------
⦿ Tiến trình buổi đọc
- 2 tuần trước sự kiện: Tự đọc ‘Tuyển truyện mẫu mực’ tại nhà
- 19h30-19h45: Check-in tại café Tổ Chim Xanh
- 19h45-19h50: Giới thiệu về chuỗi sự kiện đọc văn học Tây Ban Nha
- 19h50-20h10: Giới thiệu về nhà văn Miguel Cervantes, ‘Tuyển truyện mẫu mực’, cùng các tương quan giữa nội dung tiểu thuyết với bối cảnh xã hội Tây Ban Nha đương thời và lịch sử văn học thế giới sau đó
- 20h10-21h15: Tự do chia sẻ cảm nhận về tác phẩm, về các phân đoạn mà mình yêu thích hoặc thấy ấn tượng, để cảm nhận về lối viết của tác giả.
* Không có đúng và sai, các góc nhìn khác nhau làm cho cuộc thảo luận trở nên thú vị hơn.
- 19h15-20h30: Tổng kết sự kiện và nhận món quà nhỏ từ BTC.
----------------------------
⦿ Về chuỗi sự kiện đọc văn học Tây Ban Nha:
Với bề dày lịch sử, sự phong phú và độc đáo của mình, văn học Tây Ban Nha đã đóng góp cho thế giới nhiều di sản – từ thể loại tiểu thuyết picaresque (tiểu thuyết giang hồ) đến phong cách siêu thực của các nhà thơ thuộc Thế hệ 27. Dù vậy, độc giả Việt Nam vẫn chưa dành sự chú ý cần có cho văn học Tây Ban Nha, nếu so với các nền văn học nước ngoài khác như văn học tiếng Anh, Nhật, Pháp, Đức. Trong bối cảnh đó, chuỗi sự kiện này được xây dựng nhằm thúc đẩy việc đọc và thảo luận sâu về văn học Tây Ban Nha trong cộng đồng các độc giả, dịch giả và người hoạt động văn hoá tại Việt Nam. Bằng cách kết hợp phần thuyết trình của một diễn giả có kiến thức về văn học với phần thảo luận tự do – nơi mọi người tham dự đều được khuyến khích chia sẻ các lối đọc và diễn giải mang tính cá nhân – chuỗi sự kiện thúc đẩy sự tham dự của độc giả Việt Nam vào quá trình tạo nghĩa cho tác phẩm, từ đó mở rộng các đối thoại giữa hai nền văn hoá.
|
